Những nốt mụn trên da (đặc biệt ở da mặt) chính là nỗi lo của rất nhiều người, nhất là trong độ tuổi vị thành niên. Có nhiều nguyên nhân gây nên mụn như do thay đổi tiết tố trong cơ thể, do tác động từ môi trường bên ngoài hay kích ứng với các loại thuốc hay mỹ phẩm. Để điều trị được tận gốc và nhanh chóng những nốt mụn trên da, trước hết chúng ta cần xác định đúng – rõ các loại mụn để từ đó lựa chọn biện pháp phù hợp.
Các loại mụn thường gặp nhất
Mụn trứng cá
Đây là loại mụn thường gặp nhất với tình trạng viêm da mạn tính và có thể tái đi tái lại nếu không điều trị đúng cách. Mụn trứng cá có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là ở lứa tuổi dậy thì.
Những nguyên nhân chính gây nên mụn trứng cá thường là do bã nhờn hay da chết tích tụ lâu ngày trên da. Do thường xuyên make up với các mỹ phẩm không hợp da hay do những thay đổi trong cơ thể. Stress, chế độ sinh hoạt và ăn uống chưa hợp lý, thực hiện các bước skincare sai cách cũng là nguyên nhân lớn dẫn đến mụn trứng cá.
Mụn trứng cá có rất nhiều dạng, điều này khiến người ta dễ lầm tưởng với các loại mụn khác. Chúng có thể là những hạt trắng li ti bên dưới bề mặt da và nếu kéo dài sẽ bị oxy hóa thành các đầu đen.
Ngoài ra thì tùy theo tình trạng và cơ địa của mỗi người mà mụn trứng cá có thể bị nổi cộm lên, sưng đỏ hay tấy mủ, gây đau và khó chịu, thậm chí để lại sẹo hoặc vết thâm sau khi tách nhân mụn.
Sử dụng kháng sinh dạng uống, thuốc kháng khuẩn tại chỗ và sản phẩm chứa thành phần Benzoyl peroxide, Salicylic Acid, Retinoic,… là cách điều trị mụn trứng cá hiệu quả.
Bạn cũng cần chú ý dùng sữa rửa mặt không quá hai lần trong ngày, hạn chế tiếp xúc với ánh mặt trời, thường xuyên vệ sinh các vật dụng như gối, điện thoại để phòng ngừa mụn trứng cá cũng như các loại mụn khác.
Mụn ẩn
Nguyên nhân hàng đầu gây nên mụn ẩn có thể kể đến là do tích tụ lâu dài các chất độc và kim loại nặng trong các loại mỹ phẩm, thực phẩm hằng ngày. Ngoài ra, cơ chế thải độc của cơ thể bị suy yếu, chế độ sinh hoạt chưa hợp lý, thay đổi bên trong cơ thể và tình trạng căng thẳng, stress kéo dài cũng là nguyên nhân gây mụn ẩn.
Mụn ẩn thường không có nhân, không gây viêm và nằm sâu dưới da, làm cho lớp da bị sần sùi. Mụn ẩn mọc thành cụm, có kích thước khá nhỏ so với các loại mụn khác và điều đáng lo ngại là nó có xu hướng lan rộng. Do đó việc điều trị và ngăn ngừa mụn ẩn tái phát là rất quan trọng.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng phương pháp điều trị từ thành phần thiên nhiên rất tốt cho mụn ẩn như sử dụng tinh chất của rau diếp cá, lô hội hay mướp đắng. Ngoài ra thì dùng thuốc bôi trực tiếp lên da theo chỉ định của bác sĩ, uống kháng sinh hoặc loại bỏ mụn bằng laser cũng là một lựa chọn đem lại hiệu quả.
Cùng với đó chúng ta cũng cần chú ý ngăn ngừa xuất hiện mụn ẩn bằng cách giữ vệ sinh cho da sạch sẽ, không quá lạm dụng mỹ phẩm hay cân bằng chế độ sinh hoạt khoa học.
Mụn đầu đen, đầu trắng
Mụn đầu đen được xem là loại mụn thường gặp trong các loại mụn, đặc biệt là ở hai bên cánh mũi. Chúng là những đầu đen nhỏ cộm trên da do các chất bẩn và tế bào da chết tích tụ lâu trên da khiến các lỗ chân lông bị bít, tắc. Lâu ngày nếu không được loại bỏ, các nốt mụn tiếp xúc với không khí sẽ bị oxy hóa thành màu đen.
Mụn đầu trắng thì lại hình thành bởi các tuyến nhờn mắt kẹt dưới bề mặt da do không thể thoát hết qua da. Chúng thường xuất hiện dưới dạng những đốm trắng.
Tuy nhiên dù là mụn đầu đen hay đầu trắng, nếu không được điều trị kịp thời sẽ ngày càng nghiêm trọng và khó loại bỏ. Các phương pháp phổ biến có thể kể đến để khắc phục loại mụn này chính là chú ý làm sạch da mặt mỗi ngày, tránh tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời. Đặc biệt là chú ý hơn trong việc lựa chọn mỹ phẩm, không tự ý nặn mụn bằng tay, tránh làm viêm các phần da có mụn và khiến mụn lan rộng hơn.
Mụn viêm, mụn bọc
Mụn viêm hay mụn bọc xuất hiện chủ yếu do nghẽn tắc các lỗ chân lông khi các tế bào da chết và bụi bẩn không được làm sạch. Thêm vào đó thì chế độ sinh hoạt cũng như ăn uống, sử dụng mỹ phẩm không đúng cách, stress kéo dài cũng khiến cho mụn viêm hay mụn bọc xuất hiện hàng loạt.
Loại mụn này thường xuất hiện dưới da ở các vùng nhiều bã nhờn như mặt, cổ hay lưng. Mụn viêm hay mụn ẩn thường xuất hiện từng cụm hoặc riêng lẻ, có kích thước lớn và nằm sâu dưới da, đặc biệt có chứa mủ bên trong gây đau nhức khó chịu.
Để điều trị mụn ẩn chúng ta có thể dùng thuốc bôi ngoài da có các hoạt chất như Retinoid, Benzoyl peroxide, Salicylic acid,… Song song với cần hạn chế ăn các thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, tinh bột và đồ ăn cay – nóng.
Mụn đinh râu
Mụn đinh râu có thể xuất hiện do nhiễm trùng từ thói quen nặn mụn trứng cá, mọc lên từ một vết thương hở hoặc vết xước ở quanh vùng cằm hoặc môi. Mụn đinh râu lúc đầu mới nổi thường là một vết sưng tấy, sau tạo mủ và có đầu màu đen gây đau và khó chịu, khi sờ vào còn cảm giác bị nóng. Đối với người có sức đề kháng yếu, mụn đinh râu còn có thể gây nên tình trạng mệt mỏi, sốt cao đáng lo ngại hơn các loại mụn khác.
Điều trị mụn đinh râu cần hết sức cẩn thận. Khi mụn bị vỡ ra, cần dùng bông sạch thấm hết mủ, lấy phần đinh râu ra ngoài sau đó sát khuẩn lại bằng cồn hoặc nước muối loãng. Trong trường hợp tình trạng mụn ngày càng nặng hơn và không có dấu hiệu vỡ thì phải đến ngay các chuyên khoa da liễu để được bác sĩ hướng dẫn điều trị.
Mụn thịt
Mụn thịt có thể xuất hiện tại mọi vị trí trên cơ thể, phổ biến ở vùng mắt, má, môi và cổ. Tình trạng mụn thịt xuất hiện do các keratin ứ đọng lâu ngày trong lỗ chân lông gây ra. Cùng với đó là hiện tượng rối loạn chuyển hóa dưới lớp da và tác động cọ xát nhiều lần ở một vùng da cũng là tác nhân gây nên mụn thịt.
Mụn thịt thường có màu hơi ngả vàng hoặc đôi khi tiệp màu với da, chúng có thể mọc riêng lẻ một mình hay từng đám, có kích thước nhỏ và không gây viêm hay sưng đau nhưng có thể gây ngứa.
Chúng ta có thể điều trị mụn thịt bằng cách áp lạnh, đốt mụn thịt hoặc siết bằng chỉ phẫu thuật. Bên cạnh đó thì các chiết xuất tràm trà hay giấm táo cũng có hiệu quả cao trong việc loại bỏ mụn thịt. Ngoài ra để ngăn ngừa sự xuất hiện của dạng mụn này thì cũng cần uống nhiều nước và bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho da, chú ý làm sạch da thật kỹ hằng ngày.
Một số lưu ý khi chăm sóc da mụn
Lưu ý trước tiên và có lẽ cũng là quan trọng nhất trong việc chăm sóc da mụn chính là tuyệt đối không dùng tay nặn mụn. Nặn mụn bằng tay có thể gây ra tình trạng viêm, sưng tấy và lây lan vùng mụn do không đảm bảo vệ sinh và tác động mạnh vào vùng da tổn thương.
Rửa mặt sạch hai lần mỗi ngày với sữa rửa mặt và thường xuyên tẩy tế bào chết để loại bỏ các phần da chết. Xem các bước chăm sóc da mụn để nắm rõ thứ tự các bước skincare phù hợp cho da mụn.
Hạn chế chạm tay lên mặt. Nên sử dụng kem chống nắng khi đi ra ngoài để ngăn ngừa các loại mụn xuất hiện và giúp các vết thương mụn được bảo vệ trước tác hại của ánh nắng mặt trời.
Chỉ sử dụng các loại kem hay gel trị mụn ở phần da có mụn, không bôi vào vùng da bình thường. Tránh lạm dụng các loại mỹ phẩm mà chưa tìm hiểu rõ thành phần tính chất. Bạn có thể tham khảo các cách trị mụn đơn giản tại nhà với các thành phần tự nhiên để tránh kích ứng da.
Cấp ẩm cho da đều đặn. Điều chỉnh chế độ sinh hoạt và ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho da.
